Gerbais, de vergeten champagne

donderdag 28 mei 2015

Een blanc de blancs zonder chardonnay? Een champagne met alleen maar pinot blanc? Niet evident, maar bij het familiale huis Pierre Gerbais durven ze het aan. 'Ooit heeft de appellatie Champagne ons verplicht onze pinot blanc-druiven uit te rukken. Maar mijn voorouders hebben ze heimelijk laten staan.'

Helemaal in het uiterste zuiden van de Champagnestreek, in Celles-sur-Ource, is het even zoeken naar de kelder van het champagnehuis Pierre Gerbais. Aurélien Gerbais, vierde generatie, staat me op te wachten. 'Nog niet meteen binnenkomen! We zullen eerst een rit maken langs de wijngaarden, dan zal je onmiddellijk begrijpen waarom we hier totaal andere champagnes maken dan in Reims of Epernay.'

We zitten in de Côtes des Bar, tussen Bar-sur-Seine en Bar-sur-Aube. 'De vallei tussen die twee Bars heeft een bodem met kleikalk, zowat de meest Bourgondische van de hele Champagneregio. De klei tekent voor rijkdom en gourmandise, terwijl de kalk frisheid en spanning in de wijnen brengt.' In de Côtes des Bar vind je geen spoor van krijt, zoals dat in het noorden van de Champagne het geval is.

Celles-sur-Ource is een champagnedorp met 450 inwoners en een unicum met zijn zowat 60 récoltants-manipulants, champagnemakers met hun eigen merk dus. 'En elk van die champagnes heeft een eigen karakter', merkt Gerbais op.

 © RV

De champagnemakers van de Côtes des Bar zijn altijd buitenbeentjes geweest. De regio ligt pal tussen Reims en Dijon. Bij het begin van de 20ste eeuw werd de streek zelfs uitgesloten uit de appellatie Champagne, toen de grote huizen uit het noorden in een crisis verkeerden en de kleine wijnmakers van de Côtes des Bar niet langer nodig hadden als druivenleverancier. Maar in de Côtes des Bar brak een gewelddadige revolte los, die in 1911 culmineerde met zelfs dodelijke slachtoffers. Een paar jaar later werd alles genormaliseerd en kwam de streek weer in de appellatie. Maar dat had gevolgen voor de aanplant van de druivenrassen. Er werd gekozen voor 'edele' rassen als pinot noir, pinot meunier en chardonnay.

De champagnemakers van de Côtes des Bar zijn altijd al buitenbeentjes geweest. Bij het begin van de 20ste eeuw werd de streek zelfs uitgesloten uit de appellatie Champagne.

De totale wijngaard van het champagnegebied beslaat 34.000 hectare druivenstokken, waarvan op iets minder dan 100 hectare andere druiven groeien dan de pinot noir, de pinot meunier en de chardonnay. Van die kleine 100 hectare is zowat de helft pinot blanc, en die staat vooral in Celles-sur-Ource. 'Ooit heeft de appellatie van Champagne ons verplicht de pinot blanc uit te rukken. Maar mijn voorouders hebben de pinot blanc-stokken lekker niét uitgerukt, en heimelijk laten staan', zegt Gerbais. Nu hebben we een kleine, vergeten schat in de wijngaard: zeer oude druivenstokken tot 80 jaar oud, met beperkte rendementen. Goed voor uitzonderlijk magnifieke champagnes, al zeg ik het zelf.'

Familiegeheimen
Champagnemaker Aurélien Gerbais is amper 25, maar heeft toch al een pak familiegeheimen op zak. 'Tja, l'histoire, het is belangrijk om te beseffen wat een erfenis we meedragen.' Het huis Pierre Gerbais, genoemd naar de grootvader van Aurélien, dateert van 1930 en is zowat hét prototype van een generatietraditie in de goede zin van het woord: een plek waar het savoir-faire zorgvuldig wordt doorgegeven.

Het was Pierres oom Ulysse die de zaak uit de grond stampte. 'Ik ben de achtste generatie die in de wijngaarden werkt, maar de vierde die zijn eigen champagne bottelt. 'Ons doel is de druiven zo weinig mogelijk te behandelen. We hebben onze oude wijnstokken, onze kleine opbrengsten. We sturen en volgen alles nauwlettend op, maar we interveniëren bijna niet. We willen een maximale concentratie in onze wijnen behouden.'

Bron: De tijd